województwo wielkopolskie
powiat
poznański
archidiecezja poznańska
dekanat
obornicki
Typ
obiektu: Pierwotnie kościół obrządku rzymskokatolickiego. Obecnie
bez zmian.
Data
budowy: 1736 r.
Data
przebudowy / rozbudowy: brak danych.
Data
renowacji / restauracji / remontu: 1765 r., l. 1968-70; l. 1989-90.
Fundator:
zgromadzenie sióstr cysterek z Owińsk.
Architekt:
brak danych.
Historia:
Kościół
wzniesiony w 1736 r. z fundacji cysterek z Owińsk, ówczesnych
właścicielek wsi, po pożarze poprzedniego kościoła w 17101)
r. Poświęcony 17441) r. w latach 1771-1926 filia
cysterek w Owińskach1). Restaurowany w 1765 r. i w latach
1968-701), 3) lub 19692) (m.in. nowe pokrycie
dachu, wymiana stropów, odnowienie i uzupełnienie wyposażenia)1);
oraz w latach 1989-902), 3).
Opis:
Kościół
drewniany, konstrukcji zrębowej, zbudowany z drewna modrzewiowego.
Orientowany. Salowy, na planie krzyża, bez wyodrębnionego
prezbiterium z nawy, zamknięty trójbocznie z zakrystią na osi.
Dwie symetrycznie po bokach nawy kaplice tworzą pseudo transept.
Zamknięte prostokątnie o kalenicach niższych od nawy głównej.
Kruchta z boku nawy. Ściany oszalowane, zwieńczenie wydatnym
gzymsem, wysoki cokół odcięty poziomą deską. Przed głównym
wejściem współczesne zadaszenie w kształcie wiaty. Dach nad nawą
i prezbiterium jednokalenicowy, pokryty dachówką. Blaszana
wieżyczka na sygnaturkę nad nawą, zwieńczona smukłym barokowym
hełmem z latarnią i chorągiewką z inicjałami i datą „STFIS
1736”.
Wnętrze
i wyposażenie:
Wewnątrz
strop płaski z fasetami o zaokrąglonych narożach. Chór muzyczny z
prospektem organowym. Wyposażenie głównie barokowe. Na
profilowanej belce tęczowej barokowe rzeźby z XVIII2)
w., być może ok. 17653) r.: Chrystus na Krzyżu, Matka
Boska i Święty Jan. Barokowy ołtarz główny z ok. 17653)
r., zestawiony z elementów pochodzących z 1 i 2 poł. XVIII2)
w., z obrazem Wszystkich Świętych w polu środkowym i Świętej
Trójcy w zwieńczeniu2). Dwa ołtarze boczne późniejsze,
w jednym z nich obraz Matki Boskiej ze śś. Mikołajem, Wojciechem i
postacią klęczącego donatora, z warsztatu wielkopolskiego,
malowany na desce w 3 ćw. XVI2) w. Figura Świętego
Józefa z Dzieciątkiem z 2 poł. XVIII w. Cenne obrazy m.in. z XVI
w.
Otoczenie:
Murowano-drewniana
dzwonnica z 1936 r. Zbudowana na planie kwadratu, zwieńczona dachem
namiotowym, krytym dachówką. Wejście w części murowanej
zamkniętej półokrągłym portalem od strony południowej, z
przejścia pomiędzy dzwonnicą a kościołem. Poniżej gzymsu
wieńczącego otwory nagłośni wyposażone w drewniane żaluzje.
Plebania z k. XIX w. Otoczenie ładne dobrze utrzymane. W sąsiedztwie
kościoła tereny zielone, drzewa, krzewy i trawniki oraz duży staw.
Na drzewostan składają się wierzby, brzozy, lipy, klony,
modrzewie, sosny i świerki, wszystko uzupełnione o niższe krzewy:
tuje, cisy itp. Ogrodzenie od strony ul. Kościelnej ażurowe, w
postaci masywnych słupków murowanych, tynkowanych i malowanych na
biało, na kamiennej podmurówce, wypełnienie z drewnianych
sztachet, takież bramy rozwierane. Plac przed głównym wejściem
utwardzony kostką betonową. Mała architektura: krzyż drewniany po
stronie południowo-wschodniej, figura papieska po stronie
południowo-zachodniej, figurka napostumencie na kamiennej wysepce na
środku stawu.
Józef
Łukaszewicz w
swoim dziele pt.: Krótki
Opis Historyczny Kościołów Parochialnych, kościółków, kaplic,
klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów
dobroczynnych w dawnej Dyecezyi Poznańskiej
tom
I, wydany w roku 1858 tak
o
kościele w Chlewiskach pisał:
„Wieś
Chludowo należała do panien Cystersek w Owińskach, które w tej
wsi kościół parochialny założyły i uposażyły, zapewne w 15
lub 16 wieku. Kościół ten od samego początku drewniany i pod
tytułem WWSS. poświęcony, wcielonym został przez biskupa
Młodzianowskiego w r. 1773 do kościoła Owińskiego. Gdy w drugiej
połowie 18. wieku zagrażał upadkiem, panny Cysterski owińskie w
jego miejsce wystawiły około 1765 roku nowy, także z drzewa i w
kształcie krzyża. Nowy ten kościół poświęcił
pod tym samym tytułem co dawny, Kierski, sufragan poznański.
Kościół ten stoi dotąd, nie zawierając w sobie zgoła żadnych
pomników z upłynionych wieków. - Księgi jego kościelne,
znajdujące się dziś w Owińskach, zaczynają się od roku 1669.”7)
Mapy:
Atlas Copernicus 1:200.000 – 91.C3;
Atlas Kompas 1:200.000 – 67.G3;
Atlas ExpressMap
1:200.000 – 66.A3;
Atlas Cartomedia 1:75.000 – 41.Ra26.
Mapy
archiwalne:
P38
S24 G (alt. 3824 G) BIEDRUSKO (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa
Polski /1929 – 1939/)
3467
(alt. 1858) Owinsk (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)
cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)
38-24-G
BIEDRUSKO (1:25 000 Bodenschäzungskarte - w cięciu WIG25 /1940 –
1944/)
3467
Owinsk (1:25 000 Bildplan / Bildskizze - niemieckie fotomapy w cięciu
TK25 /1939 – 1944/)
Literatura:
1)
Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia
Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 136.
2)
Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka
Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str.
46.
3)
http://www.kosciolydrewniane.pl/
4)
http://pl.wikipedia.org/
5)
http://www.westernpomerania.com.pl
6)
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra
7)
Krótki
Opis Historyczny Kościołów Parochialnych, kościółków, kaplic,
klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów
dobroczynnych w dawnej Dyecezyi Poznańskiej; Józef Łukaszewicz;
tom. I, Księgarnia
Jana Konstantego Żupańskiego, Poznań 1858, str.
310.
8)
Słownik
Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa –
Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki,
Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik
Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań – 2002.
9)
Kościoły
drewniane województwa poznańskiego – Ewa Stańska i Paweł
Domachowski – BORT PTTK – Poznań 1989.
Wykorzystano fragment archiwalnej mapy o godle: 3467 Owinsk Bodenschaetzungskarte C 1942 400dpi z 1942 roku za zgodą serwisu MAPSTER (http://igrek.amzp.pl/)
Piękna konstrukcja, teraz inaczej projektuje się takie budowle. Pomoc przy projekcie znajdziecie na https://www.ekobud.net.pl jest to biuro projektowe.
OdpowiedzUsuń