województwo wielkopolskie
powiat
pleszewski
gmina miejska Pleszew
Adres: ul. Poznańska
diecezja kaliska
dekanat Pleszew
parafia pw. św. Floriana, ul. Mikołaja Kopernika 4, 63-300 Pleszew.
Typ
obiektu: kościół obrządku rzymskokatolickiego.
Status:
pierwotnie kaplica cmentarna / obecnie kościół parafialny.
Data
budowy: 1745 r. - drewniana nawa; (murowane prezbiterium pochodzi z
ok. poł. XV w.3) lub przełomu XV i XVI w.1)).
Data
przebudowy / rozbudowy: brak danych.
Data
renowacji / restauracji / remontu: 1838 r. (remont); k. XIX w.
(rozbudowa o kruchty); 1950 r. i lata 1988-90 (remont).
Data
konsekracji: brak danych.
Fundator:
Ludwik Pełka, kanonik chocki.
Architekt:
brak danych.
Budowniczy
/ cieśla: brak danych.
Historia:
Kościół
pw. św. Floriana został wzniesiony w końcu XV w. jako murowana
kaplica cmentarna. Drewnianą nawę dobudowana w 1745 r. z fundacji
kanonika chockiego Ludwika Pełki. Kruchty dobudowano w końcu XIX w.
Wielokrotnie restaurowany i remontowany, między innymi w 1838 r.,
1950 r. i w latach 1988-90. W lutym 2003 r. ukradziono cenną
późnogotycką rzeźbę MB z Dzieciątkiem z XV w.3)
Konstrukcja:
zrębowa (obiekt częściowo murowany).
Opis:
Obiekt
jest orientowany. Prezbiterium zamknięte prostokątnie oraz
zakrystia murowane z cegły, otynkowane, z wydatnymi przyporami. Kościół o nietypowym
układzie – dawne prezbiterium, szerokie, czworobocznie zamknięte
przylega do drewnianej nawy głównej trójbocznie zamkniętej od
zachodu. Nawa posiada czworoboczne kruchty przy ścianach północnej,
południowej i zachodniej. Część drewniana na ceglanej podmurówce.
Nawa i kruchta nakryte jednokalenicowym dachem wykończonym gontem.
Okap na jednym poziomie. W centralnej części dachu czworoboczna
wieżyczka na sygnaturkę kryta daszkiem namiotowym, całość
wykończona gontem. Dachy na kruchtach trójspadowe.
Wnętrze
i wyposażenie:
Wewnątrz
płaski strop pseudokasetonowy w nawie, pozorne sklepienie kolebkowe
w prezbiterium i sklepienie krzyżowe w zakrystii3).
Ołtarz główny i dwa boczne barokowe z poł. XVIII w. Rzeźby
późnogotyckie z XV i XVI w., w blendzie zewnętrznej ściany
prezbiterium rzeźba Pietà z
XVI w2). Obrazy z XVII i XVIII w. Jana Wróblewskiego3).
Otoczenie:
Obiekt usytuowany w obrębie czynnego cmentarza.
Obiekt
zabytkowy: decyzja nr A.K.I-11a/207
z dnia
06.03.1933 r.
oraz
decyzja nr
548/A z
dnia 31.12.1991
r.
Mapy:
Atlas Copernicus 1:200.000 – 137.A2/3;
Atlas Kompas 1:200.000 – 85.E4;
Atlas ExpressMap 1:200.000 – 85.C5; Atlas
Cartomedia 1:75.000 – 106.Cb38.
Mapy
archiwalne:
P41
S25 F (alt. 4125 F) PLESZEW (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa Polski
/1929 – 1939/)
4072
(alt. 2274) Czermin (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)
cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)
4172
(alt. 2347) Pleschen (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)
cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)
2721
I Pleszew (1:50 000 AMS M751, M753 Poland, M752 East Prussia)
P41
S25 (alt. A41 B25) Jarocin (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski
/1924 – 1939/)
350
Koschmin (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches (Generalstabskarte) -
arkusze pojedyncze /1870 – 1944/)
081
Miroslau – Konin – Koschmin – Kalisch (1:100 000 Karte des
Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt - arkusze zbiorcze
KDR100 /1921 – 1945/)
P12
Kalisz (1:100 000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany, Poland,
Middle Danube).
Dawne
oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach:
Pleschen.
Literatura:
1)
Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia
Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 160.
2)
Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka
Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str.
161.
4)
http://www.wbc.poznan.pl/dlibra
7)
Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
– Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz
Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska –
Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002; str. 217.
8)
P.
Anders, A. Gulczyński, J. Jackowski - Powiat pleszewski - WBP -
1999.
Zdjęcia wykonano dnia: 24 lutego 2008 r.
Wykorzystano fragment mapy archiwalnej 4072 (alt. 2274) Czermin (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/) oraz 4172 (alt. 2347) Pleschen (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/), obydwie z 1940 r., z serwisu internetowego MAPSTER.
Po ostatniej renowacji kościół nie jest już czarny tylko w eleganckim kolorze naturalnego drewna. Na murowanej części pięknie prezentuje się nowy tynk. Tego niestety nie zobaczymy na zdjęciach z 2008 roku.
