Błażejewo - drewniany kościół pw. św. Jakuba Starszego Apostoła i dzwonnica drewniana

województwo wielkopolskie;

powiat śremski;

Gmina miejsko-wiejska Dolsk.

Adres: brak danych.

GPS: 52º 00' 04"N 17º 09' 31"E.

Subiektywnie: Świątynia powstała poza wsią, w miejscu, gdzie wg tradycji widywano dziwne światła. Do dnia dzisiejszego śmiało można mówić, że nadal poza wsią się znajduje. Zlokalizowana wśród pól i piaszczystych wiejskich dróżek, otoczona modrzewiami i świerkami, prezentuje się bardzo malowniczo.

Typ obiektu: Pierwotnie kościół obrządku rzymskokatolickiego pw. św. Józefa. Obecnie kościół obrządku rzymskokatolickiego pw. św. Jakuba Starszego Apostoła.

Status: kościół filialny, wg innych źródeł kościół parafialny^1),6).

Data budowy: 1675-76 r., lub 1675⁴⁾ r.

Data przebudowy / rozbudowy: 1778 r.; lata 70 XX w.; 1980 r.

Data renowacji / restauracji / remontu: 1872 r.; ok. 1950 r.

Data konsekracji: brak danych.

Fundator: ksiądz Stanisław Grudowicz.

Architekt: Franciszek Morawski (przebudowa z 1950 r.).

Budowniczy / cieśla: brak danych.

Historia: Zbudowany z fundacji księdza Stanisława Grudowicza, profesora Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, pierwszego filipina w Polsce (założyciela pierwszej w Polsce Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri w Gostyniu), dla okolicznej ludności, podczas wyrębu drzewa dla budowanej bazyliki na Świętej Górze w Gostyniu. Rozbudowany (przedłużenie świątyni) w 1778 r. Restaurowany wewnątrz w 1872 r. Kościół zdewastowano w 1876 r. podczas kasaty klasztoru. Remontowany ok. 1950 r. pod kierunkiem architekta Franciszka Morawskiego. Rozbudowany w latach 70 XX w. o zakrystię, 1972 r. przy prezbiterium dobudowano murowane pomieszczenia na salkę katechetyczną i biuro oraz w 1980 r. rozbudowa o kruchtę.

Konstrukcja: zrębowa.

Opis: Kościół drewniany, jednonawowy konstrukcji zrębowej, oszalowany. Orientowany, zbudowany z drewna sosnowego na planie krzyża łacińskiego w stylu barokowym. Dwie kaplice boczne tworzące pozorny transept, zamknięte prostokątnie o kalenicach równych nawie głównej. Prezbiterium nie wyodrębnione z nawy, zamknięte prostokątnie z przylegającą obszerną zakrystią (od północnej, wschodniej i południowej strony prezbiterium). Kruchta od frontu nawy. Kaplice i prezbiterium zwężające się zamknięte prosto. Ozdobne barokowe szczyty o falistych spływach (wykrojach) wieńczą wszystkie ramiona kościoła. Nawa, prezbiterium i kaplice nakryte jednakowej wysokości dachami krytymi dachówkami. Na przecięciu osi nawy i kaplic, duża czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę o wysokości ok. 18m. Długość kościoła wynosi 15m, szerokość nawy wynosi 4,5m, szerokość z kaplicami bocznymi wynosi 9m⁴⁾. Wieżyczka zwieńczona blaszanym (miedzianym³⁾) hełmem barokowym z latarnią i krzyżem.

Wnętrze i wyposażenie: Wewnątrz chór muzyczny. Strop płaski w nawie. Polichromia na stropie wykonana po 2 wojnie światowej, autorstwa Anny i Zofii Pawłowskich. Wizerunki z życia Chrystusa. Wyposażenie wnętrza o cechach ludowych. Cenny ołtarz główny, późnorenesansowy z 1 poł. XVII w.³⁾ lub z przełomu XVI i XVII w.²⁾, pochodzący z kościoła na Świętej Górze z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem Świętogórska Róża Duchowna, który jest kopią obrazu z sanktuarium. Nad nim widnieje obraz przedstawiający stygmatyzację św. Franciszka. Po bokach figury św. Stanisława i św. Wojciecha z II połowy XV wieku. W predelli na wysokości tabernakulum są dwa obrazy św. Piotra i Pawła z 1600 roku. Ołtarze w kaplicach z końca (4 ćwierci) XVII w. Po lewej stronie z obrazem św. Jakuba Starszego Apostoła⁴⁾ wg innych źródeł z nową kopią obrazu Matki Boskiej Gostyńskiej w renesansowej ramie²⁾. Po prawej stronie z obrazem św. Józefa z XVII w. W tylnej części chór, gdzie były umieszczone małe organy, które uległy zniszczeniu w czasie kasaty oratorian ze Świętej Góry w Gostyniu w latach 1876-1918⁴⁾. Kropielnica wydrążona w kamieniu. Współczesne stacje Drogi Krzyżowej malowane na szkle.

Otoczenie: Wokół kościoła kapliczki z drewna lipowego wykonane przez Czesława Ptaka i Benona Włodarczaka, oraz wierzba japońska pochodząca z Hiroszimy i meteoryt a także głazy narzutowe. Na jednym z nich tablica z 1989 upamiętniająca poległych żołnierzy i harcerzy podczas II wojny światowej. Dzwonnica drewniana, otwarta złożona z czterech słupów, kryta daszkiem dwuspadowym. Teren ogrodzony drewnianym płotem ze sztachetami.

Obiekt zabytkowy: Decyzja nr 155/A z dnia 16.07.1968 r.

Mapy: Atlas Copernicus 1:200.000 – 136.A1; Atlas Kompas 1:200.000 – 83.H2/84.A2; Atlas Cartomedia 1:75.000 – 103.Va36.

Mapy archiwalne:

P40 S24 H (alt. 4024 H) WIESZCZYCZYN (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa Polski).

3968 (alt. 2200) Schrimm (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)).

3968 Schrimm (1:25 000 Niemieckie fotomapy 1939-45 - w cięciu TK25).

P40 S24 (alt. A40 B24) Środa (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski).

325 Schrimm (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - arkusze pojedyncze).

080 Kosten – Schrimm – Lissa – Gostingen (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt).

P11 Leszno (1:100 000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany, Poland, Middle Danube).

080 Kosten – Schrimm – Lissa – Gostingen (1:100 000 GSGS 4081 Germany (Grossblatt)).

Dawne oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach: Phillipsdorf.

Źródła:

1) Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 132.

2) Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str. 19.

3) http://www.kosciolydrewniane.pl/

4) http://pl.wikipedia.org/

5) Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002.

6) Architektura Drewniana w Polsce; Grażyna Ruszczyk; Sport i Turystyka - Muza SA; Warszawa 2009; str. 502.

7) Kościoły drewniane województwa poznańskiego; Ewa Stańska i Paweł Domachowski; BORT PTTK; Poznań 1989.

Zdjęcia wykonano 9 listopada 2008 r.