środa, 13 sierpnia 2014

Świerczyna - drewniany kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty; drewniana kaplica cmentarna pw. św. Marii Magdaleny oraz drewniana dzwonnica przy kaplicy




województwo wielkopolskie,
powiat leszczyński,
Gmina miejsko-wiejska Osieczna,
adres: 64-113 Świerczyna 41
archidiecezja poznańska,
dekanat krzywiński,
parafia in situ


GPS: 51°5519N 16°4536″E
  
A. Kościół pw. św. Łukasza Ewangelisty 



Typ obiektu: Pierwotnie kościół obrządku rzymskokatolickiego. Obecnie bez zmian.
Status: kościół parafialny.
Data budowy: 3 ćw. XVII w.
Data przebudowy / rozbudowy: 1853 r., 1929-30 r.
Data renowacji / restauracji / remontu: 1737 r., 1965-66 r., 1989 r.
Data konsekracji: 1675 r (sufragan Maciej Kurski).
Fundator: Wojciech Skarbek-Malczewski - kasztelan lądzki, właściciel wsi i Jan Daleszyński - ziemianin poznański, pisarz (budowa kościoła) oraz Jan Modlibowski (rozbudowa o kaplicę XVII w.) oraz Stanisław Skarbek-Malczewski (XVIII w.).
Architekt: brak danych.
Budowniczy / cieśla: brak danych.

Historia: Pierwszy kościół pw. św. Łucji zbudowany w XII w. Obecny kościół zbudowany w 3 ćw. XVII w. z fundacji kasztelana lądzkiego Wojciecha Skarbka-Malczewskiego i Jana Daleszyńskiego. Remontowany w 1737 r. staraniem Stanisława Malczewskiego. W 1853 r. dobudowano murowaną kaplicę p.w. Przemienienia Pańskiego z fundacji Jana Modlibowskiego. W latach 1929-30 dobudowano murowaną nawę boczną i pokryto dachy blachą. W latach 1965-66 wykonano polichromię. Restaurowany w 1989 r.
Konstrukcja: zdwojona konstrukcja ścian wtórna, zrąb okolony od zewnątrz szkieletem3) (nawa); słupowo-ramowa (wieża).

Opis: Kościół drewniany, pierwotnie jednonawowy o konstrukcji zrębowej okolonej konstrukcją szkieletową. Orientowany. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte trójbocznie z boczną zakrystią i murowaną kaplicą. Kaplica o cechach neogotyckich, murowana, na planie pięcioboku z wieżyczką na sygnaturkę. Nawa główna otwarta na całej długości na nawę boczną. Od południa boczna murowana nawa, otynkowana, z wydzieloną w części zachodniej kruchtą. Od północy przy prezbiterium zakrystia. Od południa przy prezbiterium aneks z lożą kolatorską. Nawa i prezbiterium o równej wysokości. Wieża od frontu, konstrukcji szkieletowej, dwukondygnacyjna z górną częścią węższą z kruchtą w przyziemiu i z zegarem słonecznym. Zwieńczona hełmem blaszanym stożkowym z iglicą i krzyżem na kuli. Dach dwukalenicowy, kryty blachą z czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę. Dach nad murowaną nawą trójspadowy o małym kącie. Zwieńczoną daszkiem namiotowym z latarnią i krzyżem z chorągiewką z datą „1731” i inicjałami fundatora „WSM”. Na dachu kaplicy i dachu nawy południowej wieżyczki zwieńczone hełmami ostrosłupowymi z krzyżami. Ściany o konstrukcji drewnianej oszalowane od zewnątrz, partie murowane otynkowane.


Wnętrze i wyposażenie: Wewnątrz współczesny strop belkowy, płaski, z deskowym pułapem dolnym. W kaplicy sklepienie krzyżowe. Chór muzyczny z 2 ćwierci XVIII2) wsparty na słupach z barokowym prospektem organowym z 1 poł. XVIII4) w. i parapetem ozdobionym malowidłami olejnymi z 9 wizerunkami świętych. Belka tęczowa z Grupą Pasyjną z ok. poł. XIX w. Późnobarokowe: ołtarz główny i dwa boczne, ambona (z rzeźbami czterech Ewangelistów i figurą Świętego Stanisława) i chrzcielnica (podtrzymywana przez figurę anioła) z 1737 r. W ołtarzu głównym gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 2 ćwierci XV w. W kaplicy ołtarz z 1853 r. o cechach klasycystycznych. Dwa krucyfiksy późnobarokowe. Rzeźby apostołów autorstwa Andrzeja Majchrzaka. Ściany odeskowane od wewnątrz, ściany partii murowanych otynkowane. Otwór tęczy zamknięty półkoliście, przecięty belką tęczową.


Otoczenie: Kościół znajduje się w otoczeniu wysokich drzew (m.in. świerki, modrzewie i topole). Teren ogrodzony niskim drewnianym ogrodzeniem ze sztachet na murowanych słupkach i podmurówce, tynkowanych, z szeroką bramą i dwoma furtkami od strony południowej. Wejście na teren z placu przed kościołem po szerokich schodach o kilku stopniach. Plebania neogotycka z k. XIX w.


Obiekt zabytkowy: Decyzja nr 53

B. kaplica przedpogrzebowa pw. św. Marii Magdaleny

  


GPS: 51°55′31″N 16°45′43″E 
Typ obiektu: Pierwotnie kaplica przedpogrzebowa. Obecnie bez zmian.
Status: kaplica przedpogrzebowa.
Data budowy: 2002 r.
Data przebudowy / rozbudowy: brak danych.
Data renowacji / restauracji / remontu: brak danych.
Data konsekracji: brak danych.
Fundator: brak danych.
Architekt: brak danych.
Budowniczy / cieśla: brak danych.


Historia: Odbudowana po pożarze kaplicy z XVIII w3). Obiekt został zbudowany nad jeziorem w Osiecznej zapewne w XVIII w. i przeniesiony na obecne miejsce w 1854 r.1)
Konstrukcja: brak danych.
Opis: Kaplica drewniana. Salowa, bez wyodrębnionego prezbiterium z nawy, zamknięta prostokątnie. Kruchta od frontu nawy. Dach jednokalenicowy, kryty blachą z kwadratową wieżyczka. Zwieńczoną daszkiem namiotowym.
Wnętrze i wyposażenie: brak danych.
Otoczenie: Kaplica zlokalizowana na czynnym cmentarzu.


C. Dzwonnica przy kaplicy

Mapy: Atlas Copernicus 1:200.000 – 135.A2; Atlas Kompas 1:200.000 – 83.F3; Atlas Cartomedia 1:75.000 – 101.Ra38.
Mapy archiwalne:
4066 (alt. 2268) Storchnest (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt));
P41 S23 (alt. A41 B23) Leszno (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski);
348 Lissa (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - arkusze pojedyncze);
080 Kosten - Schrimm - Lissa - Gostingen (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt);
P11 Leszno (1:100 000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany, Poland, Middle Danube);
080 Kosten - Schrimm - Lissa - Gostingen (1:100 000 GSGS 4081 Germany (Grossblatt)).
Dawne oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach: Świerczyn, Tannacker.
Źródła:
1) Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 177.
2) Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str. 257-59.
3) Kościoły Drewniane o Zdwojonej Konstrukcji Ścian w Wielkopolsce; Aleksander Jankowski; Wydawnictwo Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego; Bydgoszcz 2009; str. 312-14.
6) Krótki opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi poznańskiej; Józef Łukaszewicz; nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego; Poznań 1859; tom II; str. 29.
7) Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002.
Zdjęcia wykonano 25 marca 2007 r.
Wykorzystano fragment mapy archiwalnej: 4066 (alt. 2268) Storchnest (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)) z 1940 r.; z serwisu internetowego MAPSTER.

13 komentarzy:

  1. Drewniane kościoły mają w sobie to coś :-)
    http://architektura-sakralna.blog.pl

    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo ładny kościół :)

    OdpowiedzUsuń
  3. Witam potrzebuje pomocy jest mi potrzebny kontakt z ks. Nikodemem proszę o odpowiedź

    OdpowiedzUsuń
  4. Świetnie się prezentuje w jesiennym klimacie ;)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Myślę, że dobrze prezentuje się o każdej porze roku.

      Usuń
  5. Pracowałem przy remoncie w 1989 roku.
    Miłe wspomnienia.
    Rafal L.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. To może zachowały się jakieś zdjęcia z tamtego okresu??
      Jak by co, to jestem zainteresowany.

      Usuń
  6. Partner Szczecin - gwarancja najwyższej jakości!

    OdpowiedzUsuń