województwo
wielkopolskie;
powiat obornicki;
Gmina miejsko-wiejska Oborniki.
Adres: ul.
Obrzycka 2.
GPS: 52º 38' 49"N 16º 48' 13"E.
Subiektywnie: Czasami zdarzy się, że drzwi stoją otworem. Tak było właśnie w tym przypadku i bardzo się z tego cieszę ponieważ kościół skrywa malownicze i klimatyczne wnętrze.
Typ obiektu: Pierwotnie kościół obrządku
rzymskokatolickiego pw. Krzyża Świętego. Obecnie bez zmian.
Status: kościół filialny.
Data budowy: 1766 r. wg innych źródeł 17889)
r.
Data przebudowy / rozbudowy: brak danych.
Data renowacji / restauracji / remontu: 1914 r.; 1961-63
r.
Data konsekracji: brak danych.
Fundator: Łucja Łoyczykowska, mieszczka obornicka.
Architekt: brak danych.
Budowniczy / cieśla: brak danych.
Historia: Kościół pw. Krzyża Świętego z 1766 r. Zbudowany
z fundacji Łucji Łoyczykowskiej w miejscu gdzie wcześniej stał również
drewniany kościół spalony lub zniszczony w inny sposób w drugiej połowie XVIII
w9). Odnowiony w 1914 r. (wymiana wieży nad nawą i wykonanie
polichromii stropów) i latach 1961-63.
Konstrukcja: Zdwojona konstrukcja ścian nawy i
prezbiterium pierwotna; przysłupowa; zrąb okolony od zewnątrz szkieletem; od
początku szkielet z wypełnieniem ceglanym, tynkowanym7). Wieża o
konstrukcji szkieletowej.
Opis: Kościół jednonawowy, orientowany. Szkielet w
elewacji z wypełnieniem ceglanym, otynkowanym, z fazowanymi krawędziami pól
oraz oryginalnym gzymsem koronującym. Wschodni szczyt nawy obity gontem.
Zachodni szczyt nawy jak i ściany wieży oszalowane. Prezbiterium mniejsze od
nawy, trójbocznie zamknięte z zakrystią z boku (po północnej stronie) o rzucie
kwadratu. Od zachodu na całej szerokości nawy wydzielona ścianą kruchta z
wejściami w ścianie południowej i północnej. Wieża drewniana, kwadratowa od
frontu, osadzona nad nawą (wbudowana w korpus) wyprowadzona ponad połaciami
dachu, w linii szczytu zachodniego, jednokondygnacyjna, z otworami głosowymi. Na
wieży dach cebulasty z latarnią z blaszanym, cebulastym hełmem zwieńczonym
gałką i krzyżem. Nawa i prezbiterium równej wysokości, kryte odrębnymi dachami
dwuspadowymi z osobnymi kalenicami na różnej wysokości. Dach nad zakrystią jako
przedłużenie dachu prezbiterium. Dachy kryte dachówką. Nad wejściem data budowy
i informacja o fundatorce: KOŚCIÓŁ
NINIEJSZY ŚW. KRZYŻA WYBUDOWANO R. PAŃSKIEGO 1766 / KOSZTEM Ł. ŁOYCZYKOWSKIEJ;
między wersami upamiętnienia wkomponowana sentencja z Księgi Rodzaju (28, 17): NIE JEST TO INSZEGO NIC JEDNO DOM BOŻY / A
BRAMA NIEBIESKA.
Wnętrze i wyposażenie: Wewnątrz płaski strop z wydatną fasetą,
wspólny dla nawy i prezbiterium. Na nim polichromia z lat 20 XX w., imitująca
kasetony z rozetami. W prezbiterium wizerunek Oka Opatrzności w promienistej
glorii. Ściana tęczowa otwarta na całej wysokości i szerokości prezbiterium.
Empora chóru muzycznego wsparta na ścianie działowej kruchty, z parapetem w
linii ściany i wybrzuszeniem w części środkowej, nad szerokim otworem drzwiowym.
Zachowane oboknia i odrzwia oraz gzyms koronujący (u nasady fasety). Wyposażenie
głównie późnobarokowe i rokokowe z okresu budowy kościoła. Ołtarz główny z
późnogotyckim krucyfiksem z poł. XVI w. Ołtarze boczne z późnobarokowymi obrazami
i konfesjonały z 2 poł. XVIII w.
Otoczenie: Ogrodzenie (podmurówka i słupki) murowane z
kamienia łamanego z wypełnieniem z płotków drewnianych ze sztachetami na dwóch
poprzeczkach. W ogrodzeniu mała murowana brama późnobarokowa z k. XVIII w. i
bramki drewniane kratowe. Na terenie kościelnym stare drzewa obrośnięte
bluszczem.
Obiekt zabytkowy: Decyzja nr 1217/A z dnia 03.09.1970 r.
Mapy: Atlas
Copernicus 1:200.000 – 91.C2; Atlas Kompas 1:200.000 – 67.F2; Atlas Cartomedia
1:75.000 – 41.Ra24.
Mapy
archiwalne:
P38 S23 F (alt. 3823 F) OBORNIKI (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa
Polski)
3366 (alt. 1785)
Obornik (1:25 000 Topographische
Karte (Messtischblatt))
P38 S23 (alt. A38 B23) Szamotuły (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna
Polski)
275 Samter (1:100
000 Karte des Deutschen Reiches - arkusze pojedyncze)
068 Posen (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt)
N11 Poznań (1:100
000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany,
Poland, Middle Danube)
Dawne oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na
archiwalnych mapach: Obornik.
Źródła:
1) Wielkopolskie
Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia Św. Wojciecha; Poznań 2001;
str. 162.
2) Drewniane
Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka Biblioteka Publiczna i
Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str. 174-75.
6) Architektura
Drewniana w Polsce; Grażyna Ruszczyk; Sport i Turystyka - Muza SA; Warszawa
2009; str. 530-31.
7) Kościoły
Drewniane o Zdwojonej Konstrukcji Ścian w Wielkopolsce; Aleksander Jankowski;
Wydawnictwo Uniwersytetu im. Kazimierza Wielkiego; Bydgoszcz 2009; str. 529-62.
8) Słownik
geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VII; str.
336
9) Krótki
opis historyczny kościołów parochialnych, kościółków, kaplic, klasztorów, szkółek
parochialnych, szpitali i innych zakładów dobroczynnych w dawnej dyecezyi
poznańskiej; Józef Łukaszewicz; nakładem Księgarni Jana Konstantego Żupańskiego;
Poznań 1858; tom I; str. 286.
10) Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders,
Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska –
Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002; str. 217.
Zdjęcia wykonano 18 lutego 2006 r.
Wykorzystano fragment mapy archiwalnej: 3366 (alt. 1785) Obornik (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)) (geognostisch-agronomische) z 1900 r.; z serwisu internetowego MAPSTER.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz