województwo wielkopolskie
powiat
wolsztyński
gmina Wolsztyn
Adres: ul. Szopińskiego,
64-211 Obra
archidiecezja poznańska
dekanat
wolsztyński
parafia pw. św. Jakuba Większego Apostoła (Obra, ul.
Szkolna 12).
GPS:
52º 4'
29"N
16º 2'
42"E.
Typ
obiektu: Pierwotnie kościół
rzymsko-katolicki pw. św. Walentego.
Podczas okupacji niemieckiej użytkowany
jako magazyn butów4).
Obecnie kościół
rzymsko-katolicki pw. św. Walentego.
Status:
kościół pomocniczy
(cmentarny)1),
przejściowo w latach 1769-1836
kościół parafialny dla Polaków4).
Data
budowy: 1710r.1)
Data
przebudowy / rozbudowy: brak danych.
Data
renowacji / restauracji / remontu: 1773,
1869-70, 1964-67,
2000-013),
2002.
Data
konsekracji: brak danych.
Fundator:
przeor cystersów Mateusz Wichrowski1).
Architekt:
brak danych.
Budowniczy
/ cieśla: brak danych.
Historia:
Pierwszy
kościół pw. św. Walentego biskupa i męczennika został
wybudowany z cegły w 1171r. Jako prywatna kaplica zamkowa
Sandywojów4).
Budowla przetrwała do roku 1579 kiedy to zawaliła się w wyniku
braku konserwacji. Niedługo po rozebraniu murowanych pozostałości
opat Jakub buduje w tym miejscu kościół drewniany (modrzewiowy)4).
Z tej budowli zachowały się, oprócz obrazu św. Walentego
(malowanego na modrzewiowej desce), elementy zrębu4),
które posłużyły do wzniesienia ścian obecnego kościoła
pochodzącego z
1710r.1)
lub 1719r.2)
3)
Zbudowany staraniem przeora cystersów Mateusza Wichrowskiego. Kasata
zakonu
cystersów
w
1836r.
łączy się z licytacją kościoła, który
zostaje
zakupiony przez hr. Mielęcką4)
i
od tej pory pełni rolę kościoła pomocniczego.
Kościół
był wielokrotnie
restaurowany. W roku 1773r.
wykonano nową polichromię.
Kolejna restauracja była przeprowadzona
w latach 1869-70. W
latach 1964-663)
pod kuratelą wojewódzkiego
konserwatora zabytków dokonano konserwacji
wnętrza i wyposażenia, przeprowadzonej
przez artystkę
plastyka Wandę
Skuza. Wg innych źródeł w/w
konserwacja miała miejsce w latach 1965-674),
kiedy to przywrócono pierwotny ludowy charakter polichromii wnętrza.
Natomiast w roku 19644)
odnowiono kościół z zewnątrz dzięki staraniom
ojca
Władysława Sypniewskiego OMI4).
Następnie
w latach 2000-01 przeprowadzono
kolejną konserwację a właściwie
kapitalny remont świątyni dzięki
staraniom o. Lucjana Osieckiego OMI4)
i parafian
a w roku 2002 dokonano konserwacji
ołtarza głównego2).
Konstrukcja:
zrębowa.
Opis:
Kościół
drewniany, konstrukcji zrębowej. Orientowany. Salowy, prezbiterium
nie wyodrębnione z nawy, zamknięty trójbocznie. Bazę stanowi
tynkowana podmurówka. Z boku nawy zakrystia (po stronie północnej).
Dach jednokalenicowy, kryty gontem (wcześniej zapewne dachówką3)).
Okna zabezpieczone ozdobnymi kratami. Wieża czworoboczna od frontu,
niższa od nawy, konstrukcji słupowej z kruchtą w przyziemiu,
wejście w ścianie bocznej od północy. Ściany oszalowane
zakończone gzymsem (okapem), drugi delikatny gzyms w połowie
wysokości. Wieża zwieńczona dużym baniastym, blaszanym, barokowym
hełmem z ośmioboczną latarnią, na której umieszczono gałkę i
krzyż. Na kalenicy na prezbiterium kur blaszany z krzyżem.
Wnętrze
i wyposażenie:
Wewnątrz
strop płaski wspólny dla nawy i prezbiterium. Chór muzyczny
wsparty na słupach z organami z przeł. XVIII i XIX w. Skromna
polichromia. Rokokowe wyposażenie wnętrza z 3 ćw. XVIII w.: ołtarz
główny, dwa ołtarze boczne, ambona i cynowa lampka wieczna2)
a także dwa konfesjonały3) wszystko z ok. 1773 r.
Późnogotyckie rzeźby z ok. 1470 i 1500r.3)
Otoczenie:
Ogrodzenie
murowane, niewysoki tynkowany mur zakończony daszkiem z dachówek.
Główna brama, od strony południowej, barokowa z k. XVIII w.
trójdzielna z bramą pośrodku i furtami po bokach. Część
środkowa wyniesiona i zwieńczona balustradą ze słupkami, sekcje
boczne zakończone wolutami. Trzy krzyże stalowe na szczycie.
Konstrukcja murowana, tynkowana i malowana na biało, skrzydła
stalowe kute. Brama pomocnicza po stronie zachodniej prosta, ażurowa,
stalowa. Grota loretańska. Na terenie kościoła zieleń w postaci
trawników i drzewostan, na który składają się między innymi
lipy, brzozy i świerki.
Obiekt
zabytkowy: Decyzja
nr 185/Wlkp/A
z dnia
19
lutego1970r.
Mapy:
Atlas
Copernicus 1:200.000 – 112.C1;
Atlas Kompas 1:200.000 – 82.B2;
Atlas ExpressMap
1:200.000 – 82.C2;
Atlas Cartomedia 1:75.000
– 83.Ia/Ja35.
Mapy
archiwalne:
P40
S22 E (alt. 4022 E) WOLSZTYN (1:25
000 WIG - Mapa Szczegółowa Polski /1929 – 1939/)
P40
S22 H (alt. 4022 H) OBRA (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa Polski
/1929 – 1939/)
3962
(alt. 2194) Kiebel (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt)
cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)
3962
(alt. 2194) Kiebel (1:25 000 AMS M841 Germany [east], M851 Poland,
M852 East Prussia)
Dawne
oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach: brak
danych.
Literatura:
1)
Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia
Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 162.
2)
Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka
Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str.
176.
4) http://www.obraparafia.oblaci.pl/index.php/koscioly-i-kaplice/kosciol-pw-sw-walentego
5)
Słownik
geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich,
Tom VII, str. 345.
6)
Słownik
Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa –
Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki,
Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik
Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002
Zdjęcia wykonano dnia 9 czerwca 2013r.
Wykorzystano fragment mapy archiwalnej o godle: z roku za zgodą serwisu internetowego MAPSTER.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz