Dzierżążno Wielkie - drewniany kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej

województwo wielkopolskie

powiat czarnkowsko-trzcianecki

Gmina Wieleń

GPS: 52º59'28,43"N 16º12'14,72"E

Typ obiektu: Pierwotnie zbór obrządku ewangelickiego (wg części źródeł pierwotnie katolicki a dopiero od XVII w. protestancki)²⁾. Obecnie, od 1945 r., kościół obrządku rzymskokatolickiego.

Status: kościół filialny.

 

Data budowy: 1595.

Data przebudowy / rozbudowy: Budowa chóru muzycznego, empor¹⁾ i kruchty na przełomie XVII/XVIII w.

Data renowacji / restauracji / remontu: Restauracja na przełomie XVII/XVIII; 1803; 1851; 1901; 1910²⁾, 1939; ok. 1960 rozebranie, wymiana posadzki ceglanej na cementową i niektórych elementów konstrukcji (wymiana zniszczonych elementów więźby), impregnacja konstrukcji ścian; gruntowny remont w l.90 XX w.²⁾

Data konsekracji: brak danych.

Fundator: Piotr Czarnkowski podkomorzy wielkopolski i właściciel wsi.

Architekt: brak danych.

Budowniczy / cieśla: brak danych.

Konstrukcja: nawa słupowo–ramowa, wieża słupowa.

Opis: Kościół szachulcowy o konstrukcji słupowo–ramowej, pola wypełnione cegłą (otynkowane i malowane na biało). Orientowany. Salowy, bez wyodrębnionego prezbiterium z nawy, zamknięty czworobocznie. Z boku nawy zakrystia (po południowej stronie) i niewielka kruchta (po północnej stronie). Na otynkowanych ścianach zakrystii imitacja szachulca. Całość na podmurówce z kamienia. Okazała wieża drewniana konstrukcji słupowej od frontu (od strony zachodniej) ustawiona niesymetrycznie, oszalowana, zwieńczona drewnianym hełmem. Trzy poziomy dachu wieży kryte blachą (pierwotnie gontem). Na wieży dzwon z 1608 r. odlany przez Joahima Karstede, zegar od strony wschodniej, wysoki krzyż żelazny. Dach nawy, jednokalenicowy, kryty dachówką. Dachy przybudówek pokryte dachówkami.

Wnętrze i wyposażenie: Wnętrze otynkowane. Strop belkowy. Chór muzyczny wsparty na słupach, o prostej linii parapetu i z prospektem organowym z 2 poł. XIX w. Ołtarz główny zmontowany współcześnie z wykorzystaniem starszych elementów, m.in. wczesnobarokowych uszaków²⁾. Ambona późnorenesansowa³⁾ z 1 poł. XVII w. Prospekt organowy i instrument z 2 poł. XIX w.

Otoczenie: brak danych.

Obiekt zabytkowy: Decyzja nr A-810 z dnia 26.01.1970 r.

Mapy: Atlas Copernicus 1:200.000 – 90.A1/2; Atlas Kompas 1:200.000 - 48.C5; Atlas Cartomedia 1:75.000 – 20.Ka18.

Mapy archiwalne:

3063 (alt. 1569) Groß Drensen (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt))

P37 S22 (alt. A37 B22) Wieleń (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski)

A37 B22 (alt. 249) Wieleń (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski -przedruki map zaborczych w cięciu niemieckim i austriackim)

249 Filehne (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - arkusze pojedyncze)

054 Arnswalde – Schloppe – Friedeberg(mn.) (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt)

M10 Woldenberg (1:100 000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany, Poland, Middle Danube)

Dawne oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach: Groβ Drensen.

Źródła:

1) Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 141.

2) Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str. 72.

3) http://www.kosciolydrewniane.pl/

4) http://pl.wikipedia.org/

5) http://www.westernpomerania.com.pl/

6) Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002.

Zdjęcia wykonano 3 maja 2008 r.