Pleszew - drewniany kościół pw. św. Floriana

województwo wielkopolskie

powiat pleszewski

gmina miejska Pleszew

Adres: ul. Poznańska

diecezja kaliska

dekanat Pleszew

parafia pw. św. Floriana, ul. Mikołaja Kopernika 4, 63-300 Pleszew.

GPS: 51°53′58,055″N 17°46′30,792″E

Typ obiektu: kościół obrządku rzymskokatolickiego.

Status: pierwotnie kaplica cmentarna / obecnie kościół parafialny.

Data budowy: 1745 r. - drewniana nawa; (murowane prezbiterium pochodzi z ok. poł. XV w.³⁾ lub przełomu XV i XVI w.¹⁾).

Data przebudowy / rozbudowy: brak danych.

Data renowacji / restauracji / remontu: 1838 r. (remont); k. XIX w. (rozbudowa o kruchty); 1950 r. i lata 1988-90 (remont).

Data konsekracji: brak danych.

Fundator: Ludwik Pełka, kanonik chocki.

Architekt: brak danych.

Budowniczy / cieśla: brak danych.

Historia:

Kościół pw. św. Floriana został wzniesiony w końcu XV w. jako murowana kaplica cmentarna. Drewnianą nawę dobudowana w 1745 r. z fundacji kanonika chockiego Ludwika Pełki. Kruchty dobudowano w końcu XIX w. Wielokrotnie restaurowany i remontowany, między innymi w 1838 r., 1950 r. i w latach 1988-90. W lutym 2003 r. ukradziono cenną późnogotycką rzeźbę MB z Dzieciątkiem z XV w.³⁾

Konstrukcja: zrębowa (obiekt częściowo murowany).

Opis:

Obiekt jest orientowany. Prezbiterium zamknięte prostokątnie oraz zakrystia murowane z cegły, otynkowane, z wydatnymi przyporami. Kościół o nietypowym układzie – dawne prezbiterium, szerokie, czworobocznie zamknięte przylega do drewnianej nawy głównej trójbocznie zamkniętej od zachodu. Nawa posiada czworoboczne kruchty przy ścianach północnej, południowej i zachodniej. Część drewniana na ceglanej podmurówce. Nawa i kruchta nakryte jednokalenicowym dachem wykończonym gontem. Okap na jednym poziomie. W centralnej części dachu czworoboczna wieżyczka na sygnaturkę kryta daszkiem namiotowym, całość wykończona gontem. Dachy na kruchtach trójspadowe.

Wnętrze i wyposażenie:

Wewnątrz płaski strop pseudokasetonowy w nawie, pozorne sklepienie kolebkowe w prezbiterium i sklepienie krzyżowe w zakrystii³⁾. Ołtarz główny i dwa boczne barokowe z poł. XVIII w. Rzeźby późnogotyckie z XV i XVI w., w blendzie zewnętrznej ściany prezbiterium rzeźba Pietà z XVI w²⁾. Obrazy z XVII i XVIII w. Jana Wróblewskiego³⁾.

Otoczenie: Obiekt usytuowany w obrębie czynnego cmentarza.

Obiekt zabytkowy: decyzja nr A.K.I-11a/207 z dnia 06.03.1933 r. oraz decyzja nr 548/A z dnia 31.12.1991 r.

Mapy: Atlas Copernicus 1:200.000 – 137.A2/3; Atlas Kompas 1:200.000 – 85.E4; Atlas ExpressMap 1:200.000 – 85.C5; Atlas Cartomedia 1:75.000 – 106.Cb38.

Mapy archiwalne:

P41 S25 F (alt. 4125 F) PLESZEW (1:25 000 WIG - Mapa Szczegółowa Polski /1929 – 1939/)

4072 (alt. 2274) Czermin (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)

4172 (alt. 2347) Pleschen (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/)

2721 I Pleszew (1:50 000 AMS M751, M753 Poland, M752 East Prussia)

P41 S25 (alt. A41 B25) Jarocin (1:100 000 WIG - Mapa Taktyczna Polski /1924 – 1939/)

350 Koschmin (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches (Generalstabskarte) - arkusze pojedyncze /1870 – 1944/)

081 Miroslau – Konin – Koschmin – Kalisch (1:100 000 Karte des Deutschen Reiches - Grossblatt/Einheitsblatt - arkusze zbiorcze KDR100 /1921 – 1945/)

P12 Kalisz (1:100 000 GSGS 4416 / AMS M641, 651, 671 Germany, Poland, Middle Danube).

Dawne oraz obcojęzyczne nazwy miejscowości na archiwalnych mapach: Pleschen.

Literatura:

1) Wielkopolskie Kościoły Drewniane; Ryszard Brykowski; Księgarnia Św. Wojciecha; Poznań 2001; str. 160.

2) Drewniane Kościoły w Wielkopolsce; Piotr Maluśkiewicz; Wojewódzka Biblioteka Publiczna i Centrum Animacji Kultury; Poznań 2004; str. 161.

3) http://www.kosciolydrewniane.pl/

4) http://www.wbc.poznan.pl/dlibra

5) http://pl.wikipedia.org/
6) http://www.florian-pleszew.pl

7) Słownik Krajoznawczy Wielkopolski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Poznań 1992, Komitet redakcyjny: Paweł Anders, Włodzimierz Łęcki, Piotr Maluśkiewicz. Rozszerzone wydanie: Wielkopolska – Słownik Krajoznawczy, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 2002; str. 217.

8) P. Anders, A. Gulczyński, J. Jackowski - Powiat pleszewski - WBP - 1999.

Zdjęcia wykonano dnia: 24 lutego 2008 r.

Wykorzystano fragment mapy archiwalnej 4072 (alt. 2274) Czermin (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/) oraz  4172 (alt. 2347) Pleschen (1:25 000 Topographische Karte (Messtischblatt) cz. wschodnia (Ostdeutschland) /1870 – 1945/), obydwie z 1940 r., z serwisu internetowego MAPSTER.

Po ostatniej renowacji kościół nie jest już czarny tylko w eleganckim kolorze naturalnego drewna. Na murowanej części pięknie prezentuje się nowy tynk. Tego niestety nie zobaczymy na zdjęciach z 2008 roku.